منبع تغذیه کامپیوتر چیست؟

پاور یا منبع تغذیه کامپیوتر چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟ قطعات و سخت‌افزارهای کامپیوترها، چه رومیزی و چه لپ‌تاپ، برای کارکرد به جریان الکتریکی نیاز دارند. اما برق شهری که از پریز برق می‌گیریم، برای قطعات ظریف کامپیوتر مناسب نیست. در اینجا پای منبع تغذیه یا پاور (PSU) به میان می‌آید. این قطعه حیاتی، درست مانند قلب در بدن انسان، وظیفه‌ دارد جریان متناوب (AC) ورودی را به ولتاژها و جریان‌های مختلفی که اجزای مختلف کامپیوتر برای کار به آنها نیاز دارند (جریان مستقیم (DC) خروجی)، تبدیل کند.

منبع تغذیه کامپیوتر چیست و چگونه کار می کند؟

منبع تغذیه کامپیوتر، که به اختصار پاور (PSU) نیز نامیده می‌شود،  همان‌طور که از نامش پیداست، وظیفه‌ی تامین برق مورد نیاز اجزای مختلف کامپیوتر را بر عهده دارد. برق شهری که از پریز برق می‌گیریم،  جریان متناوب (AC) با ولتاژ 220 ولت (در ایران) است.  اما قطعات داخلی کامپیوتر برای کار به جریان مستقیم (DC) با ولتاژهای مختلفی مانند 3.3، 5، 12 و... ولت نیاز دارند. در اینجا، منبع تغذیه وارد عمل می‌شود و با تبدیل برق AC به DC و تنظیم ولتاژ و جریان آن،  نیازهای سیستم شما را برآورده می‌کند.

در واقع منبع تغذیه کامپیوتر یک ولتاژ متناوب 110-115 یا 220-230 ولت AC (جریان متناوب) را به یک DC ولتاژ پایین ثابت (جریان مستقیم) قابل استفاده توسط رایانه تبدیل می کند. به زبان ساده‌تر، پاور نقش یک واسطه حیاتی بین برق شهری و قطعات کامپیوتر را ایفا می‌کند و سلامت و عملکرد صحیح سیستم شما به طور کامل به آن وابسته است.

انواع منبع تغذیه کدامند؟

منابع تغذیه را می توان بر اساس معیارهای مختلفی دسته بندی کرد، که برخی از رایج ترین آنها عبارتند از:

منبع تغذیه خطی یا Linear Power Supplies: این نوع پاور از ترانسفورماتور و مدارهای خطی برای تبدیل و تنظیم ولتاژ و جریان استفاده می‌کند. منبع تغذیه‌های خطی بازده پایینی دارند و گرمای زیادی تولید می‌کنند. به همین دلیل، امروزه کمتر از آنها استفاده می‌شود.

منبع تغذیه سوئیچینگ یا Switching Power Supplies: این نوع پاور از ترانزیستورها و سوییچ‌های الکترونیکی برای تبدیل و تنظیم ولتاژ و جریان استفاده می‌کند. منبع تغذیه‌های سوئیچینگ بازده بالایی دارند، گرمای کمتری تولید می‌کنند و از نظر ابعاد و وزن کوچکتر هستند. به همین دلیل، در حال حاضر رایج‌ترین نوع منبع تغذیه کامپیوترها و سایر تجهیزات الکترونیکی هستند.

منبع تغذیه بدون وقفه (UPS): منبع تغذیه بدون وقفه (UPS) دستگاهی است که برق پشتیبان را برای تجهیزات الکترونیکی در هنگام قطع برق یا نوسانات ولتاژ فراهم می کند. این امر می تواند از آسیب دیدن تجهیزات و از دست رفتن داده ها جلوگیری کند.

UPS ها به طور معمول در رایانه ها، سرورها، تجهیزات شبکه و سایر تجهیزات الکترونیکی حساس استفاده می شوند. آنها همچنین می توانند در خانه برای محافظت از لوازم الکترونیکی مانند تلویزیون ها، یخچال ها و فریزرها استفاده شوند.

علاوه بر این دسته‌بندی‌،  منبع تغذیه‌ها را می‌توان بر اساس کاربرد (مانند منبع تغذیه کامپیوتر ، منبع تغذیه آزمایشگاهی، منبع تغذیه صنعتی و...)، نوع خروجی (منبع تغذیه AC و منبع تغذیه DC)، تعداد خروجی‌ها (مانند منبع تغذیه تک خروجی، چند خروجی و...)، نوع ماژولار بودن (مانند منبع تغذیه ماژولار و غیر ماژولار) و برند و شرکت سازنده  نیز دسته‌بندی کرد.

منبع تغذیه کامپیوتر چه نوعی است؟ وظایف آن چیست؟

منبع تغذیه کامپیوتر (PSU) یک منبع تغذیه سوئیچینگ است که وظایف زیر را انجام می‌دهد. برق ورودی از پریز برق AC است که ولتاژ آن به طور متناوب بین 110 تا 240 ولت (بسته به منطقه) تغییر می کند. PSU این AC را به DC با ولتاژهای مختلف مورد نیاز اجزای مختلف کامپیوتر مانند CPU، مادربرد، حافظه، هارد دیسک و درایوهای نوری تبدیل می کند. اکثر کامپیوترها به چندین ولتاژ DC مختلف مانند 3.3 ولت، 5 ولت، 12 ولت و -12 ولت نیاز دارند. PSU این ولتاژها را با سطوح جریان مناسب برای هر جزء ارائه می دهد.
منبع تغذیه کامپیوتر ولتاژهای DC را در سطوح ثابتی نگه می دارد، حتی اگر ولتاژ ورودی AC نوسان داشته باشد. این امر برای محافظت از اجزای حساس کامپیوتر در برابر آسیب مهم است. PSU ها دارای ویژگی های حفاظتی مختلفی مانند حفاظت در برابر اضافه بار، حفاظت در برابر اتصال کوتاه و حفاظت در برابر گرمای بیش از حد هستند تا از کامپیوتر در برابر آسیب ناشی از مشکلات الکتریکی محافظت کنند.

تفاوت منبع تغذیه کامپیوتر شخصی (PC) و لپ تاپ 

منبع تغذیه کامپیوتر (PSU) و منبع تغذیه لپ تاپ هر دو وظیفه یکسانی دارند: تبدیل برق متناوب (AC) به جریان مستقیم (DC) که اجزای کامپیوتر برای کار به آن نیاز دارند. با این حال، بین این دو نوع منبع تغذیه چند تفاوت کلیدی وجود دارد:

شکل و اندازه: منبع تغذیه کامپیوتر به طور معمول یک واحد بزرگ و فلزی است که در پشت محفظه (Case) کامپیوتر نصب می‌شود. منبع تغذیه لپ تاپ یک آداپتور خارجی کوچکتر است که به پریز برق و درگاه برق لپ تاپ متصل می‌شود.

منبع تغذیه: منبع تغذیه کامپیوتر مستقیماً از پریز برق تغذیه شده اما منبع تغذیه لپ تاپ می‌تواند از طریق پریز برق یا از طریق باتری داخلی لپ تاپ تغذیه شود.

خروجی: منبع تغذیه کامپیوتر طیف وسیعی از ولتاژها و جریان‌ها را برای تامین برق تمام اجزای داخل کیس کامپیوتر از جمله مادربرد، CPU، GPU، حافظه، دیسک‌های سخت و درایوهای نوری ارائه می‌دهد. خروجی منبع تغذیه لپ تاپ به طور معمول فقط یک یا دو ولتاژ برای تامین برق مادربرد، CPU و سایر اجزای داخلی لپ تاپ است.

راندمان: منبع تغذیه کامپیوتر به طور معمول راندمان بالاتری نسبت به منبع تغذیه لپ تاپ دارند. به این معنی که انرژی کمتری را به صورت گرما تلف می‌کنند. 

هزینه: منبع تغذیه کامپیوتر به طور کلی از منبع تغذیه لپ تاپ ارزان‌تر است. منبع تغذیه لپ تاپ معمولاً گرانتر است، زیرا باید کوچکتر، سبک تر و کارآمدتر باشد.

خلاصه ای از تفاوت های کلیدی بین منبع تغذیه کامپیوتر و منبع تغذیه لپ تاپ
 

عوامل موثر در انتخاب منبع تغذیه کامپیوتر مناسب 

انتخاب منبع تغذیه کامپیوتر (PSU) مناسب برای سیستم شما امری حیاتی است، زیرا بر عملکرد، پایداری و طول عمر کامپیوتر شما تاثیر می گذارد. در اینجا به برخی از مهم ترین عواملی که باید در هنگام انتخاب PSU در نظر بگیرید اشاره می کنیم:

توان: اولین و مهم ترین عامل در انتخاب منبع تغذیه کامپیوتر (PSU) مناسب، توان مورد نیاز کامپیوتر شما است. توان PSU را بر حسب وات (W) اندازه گیری می کنند. برای تعیین توان مورد نیاز خود، می توانید از ماشین حساب های توان PSU آنلاین استفاده کنید. به طور کلی، برای کامپیوترهای رده متوسط، یک PSU 500 واتی کافی است، اما برای سیستم های قدرتمندتر به PSU هایی با توان 750 وات یا بیشتر نیاز دارید.

فرم فاکتور: منبع تغذیه کامپیوتر ها در اشکال و اندازه های مختلفی عرضه می شوند. رایج ترین فرم فاکتورها ATX، SFX و TFX هستند. مطمئن شوید که PSU با کیس کامپیوتر شما سازگار است.

نوع ولتاژ: PSU ها ولتاژهای مختلف DC را برای اجزای مختلف کامپیوتر مانند CPU، مادربرد، حافظه، هارد دیسک و درایوهای نوری تامین می کنند. مطمئن شوید که منبع تغذیه کامپیوتر ولتاژهای صحیحی را برای مادربرد و سایر اجزای کامپیوتر شما ارائه می دهد.
گواهینامه ها: PSU ها با گواهینامه های 80 PLUS راندمان خود را نشان می دهند. هر چه رتبه 80 PLUS بالاتر باشد، PSU کارآمدتر بوده و گرمای کمتری تولید می کند.

ویژگی‌های اضافی: برخی از منبع تغذیه کامپیوترها ویژگی‌های اضافی مانند کابل‌های ماژولار، خنک کننده فن دار و نورپردازی RGB را ارائه می دهند. کابل‌های ماژولار به شما امکان می دهند فقط کابل‌هایی را که به آنها نیاز دارید استفاده کنید. خنک کننده فن دار به خنک نگه داشتن PSU و اجزای داخلی کامپیوتر کمک می‌کند. نورپردازی RGB می‌تواند به زیبایی‌شناسی کامپیوتر شما اضافه کند.

کلام آخر

همانطور که گفتیم منبع تغذیه کامپیوتر (PSU) یک جزء ضروری برای هر کامپیوتر است که برق متناوب (AC) را از پریز برق به جریان مستقیم (DC) با ولتاژهای مختلف برای تامین انرژی اجزای مختلف کامپیوتر مانند CPU، مادربرد، حافظه، هارد دیسک و درایوهای نوری تبدیل می کند. انتخاب PSU مناسب برای کامپیوتر شما به نیازهای خاص شما بستگی دارد. با در نظر گرفتن عواملی که در این مقاله ذکر شد، می توانید PSU مناسبی را انتخاب کنید که عملکردی روان داشته و پایداری و طول عمر کامپیوتر شما را تضمین کند.

سوالات متداول

1- PSU یا منبع تغذیه کامپیوتر چیست و چه وظایفی دارد؟ PSU مخفف Power Supply Unit یا واحد منبع تغذیه است. وظیفه اصلی PSU تبدیل برق متناوب (AC) که از پریز برق دریافت می شود به جریان مستقیم (DC) با ولتاژهای مختلف می باشد که برای تامین برق اجزای مختلف کامپیوتر مانند CPU، مادربرد، حافظه، هارد دیسک و درایوهای نوری مورد نیاز است.
2- انواع PSU ها کدامند؟ دو نوع اصلی PSU وجود دارد: PSU های خطی که از اجزای ساده ای مانند ترانسفورماتور و دیود برای تبدیل AC به DC استفاده می کنند. PSU های سوئیچینگ که از ترانزیستورها و سایر اجزای فعال برای تبدیل کارآمدتر AC به DC استفاده می کنند. این نوع PSU ها معمولاً کوچکتر، سبک تر و کارآمدتر از PSU های خطی هستند. منبع تغذیه کامپیوتر معمولا از نوع سوئیچینگ می باشد.
3- هنگام انتخاب منبع تغذیه کامپیوتر به چه نکاتی باید توجه کرد؟ مهم ترین عواملی که باید در هنگام انتخاب PSU در نظر بگیرید عبارتند از: توان مورد نیاز کامپیوتر بر اساس وات (W)، فرم فاکتور و سازگار بودن PSU با کیس کامپیوتر، نوع ولتاژ، دارای گواهینامه 80 PLUS برای کارایی بیشتر و...
4- برخی از نکات استفاده از PSU کدامند؟ منبع تغذیه کامپیوتر را در مکانی با تهویه مناسب قرار دهید. منافذ تهویه PSU را مسدود نکرده و PSU را بیش از حد بارگذاری نکنید. در صورت مشاهده هرگونه آسیب به PSU، از آن استفاده نکنید.